عقبگرد 35 ساله ترکیه در تجارت جهانی پوشاک
گروه مترجمین مجله: صنعت پوشاک ترکیه که سال‌ها جایگاه قدرتمندی در تجارت جهانی داشته است، به‌سرعت در حال ازدست‌دادن این موقعیت است. با اینکه ترکیه یکی از بزرگترین زنجیره‌های تأمین جهان در بخش پوشاک به‌شمار می‌رود، اما در نیمه اول سال ۲۰۲۵ تنها کشوری است که صادرات پوشاک آن کاهش یافته، درحالی‌که تجارت جهانی پوشاک در این مدت رشد پیدا کرده است. در یک نشست خبری که انجمن تولیدکنندگان پوشاک ترکیه (TGSD) پیش از برگزاری هجدهمین کنفرانس پوشاک استانبول در ماه اکتبر برگزار کرد، داده‌هایی ارائه شد که نشان می‌داد این بخش به نقطه شکستی تاریخی رسیده است. در این جلسه که با حضور رؤسای مشترک TGSD تویگار ناربای و دکتر امیت اوزورن، مشاور اقتصادی TGSD دکتر کان فوت گورلسل و نایب‌رئیس TGSD سروت کارالاوغلو برگزار شد، بر گام‌هایی تاکید گردید که برای بازیابی رقابت‌پذیری صنعت پوشاک ترکیه باید برداشته شوند.
با تداوم روند فعلی، این ترکیه است که متضرر خواهد شد
صنعت پوشاک ترکیه که دومین زنجیره تامین بزرگ و پنجمین تولیدکننده بزرگ در جهان است، به دلیل از دست‌دادن رقابت‌پذیری که پس از سال ۲۰۲۲ به‌سرعت با آن مواجه شد، وارد یک روند نزولی تاریخی شده است. تویگار ناربای رئیس TGSD، با بیان اینکه صنعت پوشاک ترکیه پس از کاهش سهم آن در تجارت جهانی پوشاک به زیر ۳ درصد برای اولین بار در ۳۵ سال گذشته، به نقطه شکست رسیده است، افزود: «سهم این صنعت در بازار اصلی آن یعنی اتحادیه اروپا، برای اولین بار در ۳۰ سال گذشته، به زیر ۵ درصد نزول کرده است.» وی گفت: «در نیمه اول امسال، ترکیه تنها کشوری بود که صادراتش کاهش یافت، درحالی‌که تجارت جهانی پوشاک رشد کرد. ما در دوره‌ای قرار داریم که واردات ارزان‌تر از تولید داخلی است، نمی‌توان جلوی ازدست‌رفتن مشاغل را گرفت و شرکت‌ها تقریبا تمام سرمایه خود را از دست داده‌اند. اگر خواسته‌های ما که باعث بهبود این بخش می‌شود برآورده نشود، پیش‌بینی می‌کنیم که نقل مکان به کشورهایی با شرایط تولید و رقابت مطلوب‌تر و همچنین سرمایه‌گذاری‌های جاری در این مناطق افزایش بیشتری پیدا کند. اگر روند فعلی ادامه یابد، این کشور ماست که متضرر خواهد شد.»
برنامه کاهش تورم، هم بر صادرات و هم بر فروش داخلی تأثیر گذاشت
ناربای با بیان اینکه «پس از کاهش شدید صادرات جهانی پوشاک در سال ۲۰۲۳، این بخش از سال گذشته شروع به بهبود کرد، درحالی‌که این اتفاق در ترکیه برعکس بود» ادامه داد: «به‌ویژه، افزایش هزینه‌ها ناشی از سیاست نرخ بهره بالا و سرکوب نرخ ارز که برای مبارزه با تورم اجرا گردید، باعث شد که رقابت‌پذیری خود را از دست بدهیم. علاوه بر این، زیان‌های قابل‌توجه ما در مناطق درگیر جنگ، کاهش صادرات پوشاک ترکیه را تسریع کرد. در نیمه اول امسال، درحالی‌که صادرات جهانی پوشاک در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۶ درصد افزایش یافت و سهم رقبای ما مانند بنگلادش و ویتنام بیش از ۱۰ درصد افزایش یافت، صادرات ما ۶.۵ درصد کاهش پیدا کرد. در واقع، ما تنها کشوری بودیم که صادرات پوشاک آن کاهش یافت. سهم صنعت پوشاک ترکیه در تجارت جهانی پوشاک برای اولین بار در سال ۱۹۹۰ از ۳ درصد فراتر رفت. دقیقا ۳۵ سال بعد، تا ژوئن ۲۰۲۵، سهم ترکیه از صادرات جهانی پوشاک به زیر این آستانه سقوط کرد و به ۲.۹۶ درصد رسید. با این حال، در ۱۵ سال گذشته، میانگین سهم بازار ما ۳.۶۷ درصد بوده است.»
ناربای در پاسخ به سوال خبرنگاران افزود که انتظار دارند صنعت پوشاک ترکیه در سال ۲۰۲۷ دوباره چشم‌انداز مثبتی پیدا کند. همچنین اومیت اوزورن مشاور اقتصادی TGSDبا بیان اینکه داده‌ها اصلا دلگرم‌کننده نیستند، تاکید کرد که وضعیتی متفاوت از روندهای جهانی تجربه شده است و این صنعت در دو سال اخیر به‌سمت عملکرد منفی منحرف شده است. اوزورن تاکید کرد که صنعت پوشاک ترکیه نیاز به حمایت کوتاه‌مدت دارد.
برند نورث‌فیس سفارشات به تامین‌کننده ترکیه‌ای را 80 درصد کاهش داد
در همین ارتباط، برند نورث‌فیس (North Face)، برند مشهور جهانی در حوزه البسه و تجهیزات فضای باز، به دلیل افزایش قیمت‌ها، بخش عمده‌ای از تولید خود را از ترکیه به ویتنام و بنگلادش منتقل کرده است. طبق گزارش ینر کارادنیز از وبسایت اقتصادی ekonomim، این شرکت مستقر در ایالات‌متحده تصمیم گرفته که سفارشات خود را از شرکت ترکیه‌ای Gelişim Tekstil، که حدود 10 تا 12 سال تأمین‌کننده اصلی این برند بوده است، 80 درصد کاهش دهد. در نتیجه، Gelişim Tekstil – دومین تولیدکننده بزرگ نورث‌فیس در سراسر جهان و بزرگترین آن در اتحادیه اروپا – شاهد کاهش سفارشات از 30 میلیون یورو به تنها 4 تا 5 میلیون یورو خواهد بود.
مصطفی آکچای رئیس هیئت‌مدیره Gelişim Tekstil، در این باره اظهار داشت که نورث‌فیس سال گذشته شروع به انتقال تولید به بنگلادش و ویتنام کرد و افزود: «از 4 میلیون واحد تولید قبلی، تنها 400 هزار تا 500 هزار واحد در اختیار ما خواهد بود و بقیه به دلیل هزینه‌های بالا، به خارج از کشور منتقل خواهد شد.»
آکچای همچنین به ازدست‌رفتن شدید مشاغل ناشی از افزایش هزینه‌ها اشاره و تاکید کرد: «امسال با ۵۰ تا ۶۰ میلیون دلار صادرات به کار خود پایان خواهیم داد، اما برای سال آینده انتظار داریم صادرات ما ۵۰ درصد کاهش یابد، مگر اینکه شرکای بیشتری پیدا کنیم.»
او همچنین خاطرنشان کرد که نه‌تنها خاور دور، بلکه آفریقا نیز به‌عنوان یک رقیب اصلی ظهور کرده است. او توضیح داد: «محصولی که ما ۵.۱۰ یورو قیمت‌گذاری می‌کنیم، در کنیا با ۲.۸۰ یورو تولید می‌شود و برندها اغلب تولید خود را تحت پوشش پروژه‌های مسئولیت اجتماعی به آنجا برون‌سپاری می‌کنند.» در حالی که چین اغلب در کانون توجه قرار دارد، او تأکید کرد که بنگلادش، سریلانکا، کامبوج و ویتنام رقبای سرسخت‌تری هستند.
آکچای با تأکید بر لزوم تعادل نرخ ارز و تورم، تأکید کرد که صادرکنندگان به‌دنبال نرخ ارز بالاتر نیستند، اما وقتی نرخ ارز از تورم عقب بماند، تولید ناپایدار می‌شود. به گفته وی، اگر نرخ دلار آمریکا در برابر لیر ترکیه به ۸۰ برسد، آنها می‌توانند به سطح کسب‌وکار خود در سه سال پیش بازگردند؛ در غیر این صورت، کاهش بیشتر تولید اجتناب‌ناپذیر است.
