لزوم بازنگری در روند برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی
سرمقاله شماره آبان ماه 1403 به قلم مهندس جمشید بصیری صاحب امتیاز و مدیر مسئول مجله
با برگزاری دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی پوشاک و شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی کفپوش‌ها، موکت، فرش ماشینی و صنایع وابسته در روزهای 23 تا 26 مهرماه، عملا پرونده رویدادهای اصلی صنعت نساجی، پوشاک و فرش ماشینی کشور در سال 1403 بسته شده و نمایشگاه صنعت نساجی مشهد نیز که برای دی‌ماه امسال برنامه‌ریزی شده، پایان‌بخش رویدادهای داخلی این صنعت در سال جاری خواهد بود. بر همین اساس، اکنون زمان مناسبی است که بر مبنای شرایط برگزاری این رویدادها و همچنین نقطه‌نظرات و بازخوردهای مطرح‌شده از سوی غرفه‌گذاران و بازدیدکنندگان، یک ارزیابی کلی از نمایشگاه‌های داخلی صنعت نساجی صورت گرفته و چشم‌اندازی برای بهبود ابعاد کمی و مخصوصا کیفی این نمایشگاه‌ها در سال‌های آینده ترسیم گردد. البته برای اینکه این ارزیابی به‌صورت منصفانه و واقعی انجام شده و نتایج مبتنی بر واقعیت به همراه داشته باشد، در وهله اول لازم است بدون در نظرگفتن منافع فردی، شرکتی، سازمانی و تشکلی انجام بگیرد و برآیند نظرات همه غرفه‌داران و بازدیدکنندگان به‌عنوان مشارکت‌کنندگان، ذینفعان و مخاطبان اصلی نمایشگاه‌ها در آن لحاظ گردد.
اگر بخواهیم با جزئیات بیشتری به موضوع بپردازیم از ابتدای امسال تاکنون، 7 نمایشگاه ملی و استانی مرتبط با صنایع نساجی، فرش ماشینی و پوشاک برگزار شده که عبارتند از:
نمایشگاه نساجی یزد (11 تا 14 اردیبهشت 1403)، نمایشگاه صنایع وابسته فرش ماشینی در کاشان (18 تا 21 اردیبهشت 1403)، نمایشگاه پارچه شهر آفتاب (29 خرداد تا اول تیر 1403)، نمایشگاه صنعت نساجی اصفهان (14 تا 17 تیر 1403)، نمایشگاه صنعت نساجی تهران یا ایرانتکس (29 مرداد تا اول شهریور 1403)، نمایشگاه پوشاک ایران یا ایران‌مد (23 تا 26 مهر 1403) و نمایشگاه کفپوش‌ها، موکت و فرش ماشینی (23 تا 26 مهر 1403).
در سطح بین‌المللی نیز از ابتدای سال تا پایان مهرماه حداقل 4 نمایشگاه مهم برگزارشده که عبارتند از: نمایشگاه دموتکس خاورمیانه (4 تا 6 اردیبهشت 1403)، نمایشگاه منسوجات خانگی استانبول (1 تا 5 خرداد 1403)، نمایشگاه ITM ترکیه (15 تا 19 خرداد 1403) و نمایشگاه ایتما آسیا (23 تا 27 مهرماه 1403).
ملاحظه می‌شود که در هفت‌ماهه ابتدای امسال، دست‌کم 11 نمایشگاه داخلی و بین‌المللی در صنایع نساجی، پوشاک و فرش ماشینی برگزار شده که بعضا با تداخل زمانی یا فاصله بسیار کم از یکدیگر همراه بوده‌اند که نشان‌دهنده ضعف آشکار در برنامه‌ریزی و تدوین تقویم نمایشگاه‌های نساجی داخلی و عدم‌توجه به منافع غرفه‌گذاران و بازدیدکنندگان این نمایشگاه‌هاست؛ آنهم در شرایطی که بسیاری از شرکت‌های داخلی از ابتدای امسال با مشکلات عدیده اقتصادی مخصوصا قطعی برق، افزایش هزینه‌ها و رکود دست‌و‌پنجه نرم کرده‌اند و بدیهی است که امکان مشارکت در تمامی این نمایشگاه‌ها حتی به صورت بازدیدکننده برای آنها مهیا نبوده است.
سوای از موضوع تقویم شلوغ، متراکم و دارای تداخل، مسائل دیگری همچون افزایش بی‌رویه تعرفه سالن‌ها و غرفه‌های نمایشگاهی مخصوصا در سایت سئول، تغییر مکرر تاریخ برگزاری نمایشگاه‌ها، حذف و اضافه و تغییر نام نمایشگاه باسابقه‌ای مانند ایران‌مد، برگزاری نمایشگاه‌ها در فصل نامناسب، ساعات نامناسب بازدید مخصوصا در نمایشگاه‌های برگزارشده در تهران، کمرنگ و حتی بی‌رنگ‌بودن مشارکت بین‌المللی در نمایشگاه‌ها (به استثنای نمایشگاه ایرانتکس) و … از دیگر مسائل مبتلابه نمایشگاه‌های نساجی برگزارشده از ابتدای امسال بوده که متاسفانه به‌رغم نامه‌نگاری‌ها و درخواست‌های مکرر تشکل‌های نساجی و پوشاک و گلایه‌های مکرر غرفه‌گذاران و بازدیدکنندگان، حداقل در سال جاری هیچگونه توجهی به آنها نشده و همین موضوع، علاوه بر اینکه انصراف تعدادی از شرکت‌های مهم و شناخته‌شده را از حضور در نمایشگاه‌های تخصصی مربوطه به همراه داشته، باعث شده که غرفه‌داران نمایشگاه‌ها نیز نتوانند از هزینه هنگفت و زمانی که برای حضور در این رویدادها صرف کردند، حداکثر بهره‌برداری را داشته باشند.
البته طرح این موارد به‌هیچ‌وجه به معنای نادیده‌گرفتن تلاش‌ها و زحمات صورت‌گرفته از سوی تشکل‌های تخصصی و مجریان نمایشگاهی، جهت سازماندهی و برگزاری رویدادهای ذکرشده نیست. امسال شاهد بودیم که نمایشگاه نساجی یزد در مقیاس و کیفیتی مشابه سال‌های گذشته برگزار شد و مخصوصا نمایشگاه صنعت نساجی اصفهان که بعد از پانزده دوره، از امسال به یک رویداد سالانه تبدیل شده، با رشد کمّی و کیفی قابل‌توجهی در سال جاری همراه بود و در بسیاری از جهات، همپای نمایشگاه ایرانتکس برگزار گردید. در مورد نمایشگاه ایرانتکس نیز به‌رغم اینکه امسال در زمان نامناسبی از سال برگزار شد، اما باز هم شاهد حضور موثر شرکت‌های نساجی در قالب غرفه‌های شکیل و زیبا بودیم؛ هرچند تعداد زیاد شرکت‌های چینی حاضر در نمایشگاه، قدری فعالیت غرفه‌داران ایرانی را تحت‌الشعاع قرار داده بود.
به همین ترتیب، در مورد نمایشگاه پوشاک با وجودی که شاهد حذف و اضافه آن در تقویم نمایشگاهی و تغییر نام آن بعد از یازده دوره برگزاری بودیم و از نمایشگاه ایرانتکس نیز جدا شده بود، اما بازهم تولیدکنندگان پوشاک نمایشگاه خود را تنها نگذاشتند و بخشی از توانمندی‌های صنعت پوشاک کشور را به نمایش گذاشتند. نهایتا در مورد نمایشگاه فرش ماشینی تهران نیز با وجود سه بار تغییر تاریخ برگزاری، مباحث همیشگی در مورد جانمایی شرکت‌ها، پراکندگی سالن‌ها و همچنین انصراف شرکت‌های موکت از حضور در نمایشگاه امسال، اما این رویداد هم در سالن‌های متعدد و با حضور پرتعداد شرکت‌های فرش ماشینی و صنایع وابسته برگزار گردید؛ هرچند به‌دلیل عوامل متعددی که ذکر آنها در این مجال نمی‌گنجد، از نظر مشارکت بین‌المللی در سطح پایینی قرار داشت که این مسئله با توجه به نیاز صنعت فرش ماشینی به توسعه صادرات، یک امتیاز منفی برای این نمایشگاه محسوب می‌شود.
در کنار رویدادهای ذکرشده، باید به برگزاری نمایشگاه‌های کوچک‌تر مانند صنایع وابسته فرش ماشینی کاشان یا نمایشگاه پارچه شهر آفتاب نیز اشاره کرد که اگرچه از نظر کمیت قابل‌مقایسه با سایر نمایشگاه‌ها نبودند، اما با توجه به رویکرد تخصصی حاکم بر آنها، در صورت برنامه‌ریزی و تبلیغات بهتر می‌توانند حتی کارکرد بهتری نسبت به نمایشگاه‌های بزرگ، برای گروهی از صاحبان صنایع مخصوصا واحدهای کوچک‌تر داشته باشند.
بر مبنای مجموع مطالب ذکرشده، اینطور می‌توان گفت که به رغم پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های قابل‌توجه نمایشگاه‌های داخلی برای بازاریابی، شبکه‌سازی و توسعه کسب‌وکار شرکت‌های نساجی، پوشاک، فرش ماشینی و صنایع وابسته به آنها، اما یک ضعف آشکار در زمینه برنامه‌ریزی و سازماندهی این رویدادها وجود دارد که برطرف‌کردن این ضعف باید به‌صورت جدی و فوری در دستور کار دفتر صنایع منسوجات و پوشاک با همراهی و همکاری تشکل‌های تخصصی و ذینفعان این صنعت قرار بگیرد.
در واقع، لازم است از طریق همفکری و نظرسنجی از مدیران و صاحبان صنایع، برای هر نمایشگاه بسته به سابقه، ابعاد، گستره، کیفیت و موقعیت مکانی آن، برهه زمانی و ساعات بازدید مناسب تعیین شده و در گام بعدی، از طریق همکاری و همفکری مشترک تمام مجریان نمایشگاهی با تشکل‌های تخصصی و دفتر صنایع منسوجات و پوشاک، از یک طرف فاصله زمانی مناسب بین نمایشگاه‌های مختلف داخلی و از طرف دیگر، عدم‌تداخل نمایشگاه‌های داخلی با رویدادهای معتبر بین‌المللی که سال‌هاست بدون تغییر در زمان مشخصی برگزار می‌شوند، مدنظر قرار گیرد. ماحصل این همفکری و هماهنگی مشترک، تدوین تقویم سالانه نمایشگاه‌های داخلی نساجی، پوشاک و فرش ماشینی خواهد بود که با توجه به رعایت‌شدن دیدگاه و نقطه‌نظرات غرفه‌داران و بازدیدکنندگان در آن و همچنین عدم‌همپوشانی با نمایشگاه‌های بین‌المللی، می‌تواند با حداکثر مشارکت شرکت‌ها و بازدیدکنندگان داخلی برگزار شده و در عین حال، بازدیدکنندگان و غرفه‌داران خارجی بسیار بیشتری را در صورت فراهم‌شدن سایر شرایط و امکانات، به محل برگزاری نمایشگاه‌ها بکشاند.
مسئله بسیار مهم دیگر، ضرورت رسیدن به یک مکانیزم و چارچوب مورد اتفاق برای تخصیص سالن‌ها و غرفه‌ها به شرکت‌ها و ذینفعان هر صنعت است که به صورت ثابت و بدون‌تغییر و به دور از اعمال‌نظرهای شخصی، سازمانی یا تشکلی، برای همه شرکت‌ها اجرا شود تا مشابه آنچه در نمایشگاه فرش ماشینی امسال اتفاق افتاد، شاهد گلایه یا انصراف بخش مهمی از شرکت‌کنندگان و متعاقبا کاهش کیفیت نمایشگاه‌ها نباشیم.
در کنار این موارد و شاید مهم‌تر از همه آنها، ضروری است متولیان دولتی برگزاری نمایشگاه مخصوصا سازمان توسعه تجارت، شرکت‌های سهامی نمایشگاه‌ها و …، رویکرد فعلی خود را که عملا به تحمیل بیشترین هزینه‌ها و حداکثر محدودیت‌ها به غرفه‌داران و بازدیدکنندگان منجر شده و بسیاری از شرکت‌ها را هم از حضور در نمایشگاه‌ها منصرف کرده است، تغییر دهند و برای شرکت‌های داخلی که با وجود همه مشکلات، فشارها، هزینه‌ها و … همچنان در نمایشگاه‌ها حضور پیدا کرده و چراغ صنعت خود را روشن نگه می‌دارند، حمایت‌ها و تسهیلات بیشتری را در نظر بگیرند. قطعا در این صورت، برگزاری نمایشگاه‌ها نه فقط برای گروهی خاص بلکه برای همه ذینفعان و فعالان صنعتی سودمند و اثربخش خواهد شد.
